اگر طی ده سال گذشته بانکداری، سرمایه گذاری یا ارز رمزنگاری شده را دنبال کرده باشید، ممکن است اصطلاح “بلاکچین” (blockchain) به گوشتان خورده باشد. بلاک چین در واقع نوع خاصی از پایگاه داده است و این نحوه ذخیره اطلاعات در این نوع پایگاه داده است که آن را از یک پایگاه داده عادی متمایز می کند.
در بلاک چین زنجیره داده ها در بلوکی ذخیره می گردد و سپس به صورت زنجیره وار به یکدیگر متصل می شوند. با ورود اطلاعات، آنها وارد یک بلوک جدید می شوند. هنگامی که بلوک با داده پر شد آن را به بلوک قبلی متصل و یا زنجیر می کند این امر با ترتیب زمانی صورت می گیرد.
مقالات مرتبط:
در هر یک از بلوک ها اطلاعات مختلفی را می توان ذخیره کرد اما بیشترین بهره برداری در زمینه دفتر معاملات صورت گرفته است و در مورد بیت کوین، از بلاکچین به عنوان یک پایگاه داده غیر متمرکز استفاده می شود بدین معنی که هیچ شخص و یا نهادی کنترل آن را در دست ندارد و همه کاربران به صورت جمعی آن را کنترل می کنند و اگر هر یک از اعضا درصدد ایجاد تغییراتی در این شبکه باشند برای تمامی اعضا قابل رویت است و همه باید این تغییرات را تایید کنند و این بدان معناست که امکان ایجاد تغییرات در این فرایند تا حدودی غیر ممکن است.
در بلاک چین غیر متمرکز داده های وارد شده غیر بازگشت هستند و در مورد بیت کوین این بدان معناست که معاملات به طور دائمی ثبت شده و برای همه قابل مشاهده هستند.
بلاک چین چیست؟
همانطور که در این مطلب به آن اشاره شد بلاک چین یک مفهوم ساده و کلی دارد. بدین معنی که یک پایگاه داده و بانک اطلاعاتی است که اطلاعات را به صورت الکترونیکی در سیستم رایانه ای ذخیره می کند. این اطلاعات در پایگاه داده به طور معمول در قالب جدول ذخیره می شوند تا هم امکان جستجو و هم قابلیت فیلتر اطلاعات خاص در آن فراهم باشد.
تفاوت بلاک چین با یک پایگاه داده عادی در چیست؟
در یک پایگاه داده عادی اطلاعات محدودی را می توان ذخیره کرد و افراد معدودی به آن دسترسی دارند اما در یک بلاک چین می توان اطلاعات زیادی را ذخیره کرد و به طور همزمان هر تعداد کاربر می تواند به آن دسترسی داشته باشد.
در پایگاه داده های بزرگ با قرار دادن داده ها در سرورهای بسیار قدرتمند به این مهم دست می یابند. این سرورها از صدها و یا هزاران رایانه قدرتمند ساخته شده اند که قدرت محاسباتی و ظرفیت ذخیره سازی اطلاعات بسیاری از کاربران را به صورت همزمان دارد و اغلب برای ذخیره داده های معاملاتی مورد استفاده قرار می گیرد.
یکی دیگر از تفاوت های اساسی بین پایگاه داده معمولی با یک بلاک چین، ساختار داده هاست. بلاک چین اطلاعات را به صورت گروهی گردآوری می کند که به آنها بلوک گفته می شود و مجموعه ای از اطلاعات را در خود ذخیره می کند و این بلوک ها ظرفیت ذخیره سازی خاصی دارند وقتی که پر می شود بروی بلوک پر شده قبلی زنجیر می شود و زنجیره ای از داده را به نام زنجیره بلوک تشکیل می دهد و به دنبال آن اطلاعات جدید وارد بلوک جدیدی شده و پس از پر شدن این بلوک نیز روال قبلی طی می گردد.
در یک پایگاه داده معمولی داده ها به صورت جداگانه ذخیره می شود در حالی که در بلاکچین زنجیره بلوک قطعه قطعه اما به هم زنجیر شده هستند و هر بلوک اطلاعات زمانی مخصوص خود را دارد و امکان بازگشت پذیر بودن آن غیرممکن است.
درک بهتر بلاکچین
برای درک بهتر بلاک چین می توان به نحوه اجرایی شدن بیت کوین در این شبکه اشاره کرد بیت کوین برای ذخیره بلاک چین خود به مجموعه ای از رایانه ها نیاز دارد. برای بیت کوین این بلاک چین به نوعی یک پایگاه داده است که هر معامله انجام گرفته در این پایگاه داده ذخیره می شود اما این پایگاه داده مجتمع نیستند و یا به عبارت دیگر متمرکز نیستند و هر رایانه و یا گروهی از رایانه ها توسط فرد و یا افرادی کار می کنند.
از این رو بیت کوین نیز از هزاران رایانه تشکیل شده است اما هر رایانه و یا گروهی از رایانه ها زنجیره بلوک را در اختیار دارند که هر کدام از آنها در موقعیت جغرافیایی متفاوت و توسط افراد و یا گروه های خاصی اداره می شوند به این رایانه هایی که شبکه بیت کوین را تحت آرایش خود دارند گره بیت کوین گفته می شود در این مدل بلاک چین به صورت غیر متمرکز اداره می شود.
در بلاک چین هر گره سابقه کاملی از داده ها را از زمان شروع کار در بلاکچین در اختیار دارد و در مورد بیت کوین نیز این امر صدق می کند و اگر در یک گره خطایی رخ دهد می تواند از هزاران گره دیگر به عنوان نقطه مرجع برای اصلاح خود استفاده نماید به این ترتیب هیچ گره ای در شبکه نمی تواند اطلاعات نگهداری شده خود را تغییر دهد به همین دلیل سابقه معاملات، در هر بلاک چین بیت کوین برگشت ناپذیر است.
و دیگر چه ؟
اگر یک کاربر رکورد معاملات بیت کوین را تغییر دهد همه گره ها به یکدیگر ارجاع می دهند و به راحتی گره با اطلاعات نادرست مشخص می شود. این سیستم با ایجاد ترتیب شفاف و دقیق به رویدادهای صورت گرفته کمک می کند. در بیت کوین اطلاعات هر بلوک شامل لیستی از معاملات است اما در بلاک چین های مختلف می تواند اطلاعاتی از قرار دادهای حقوقی، شناسه های دولتی و یا موجودی محصولات یک شرکت را در اختیار داشته باشد.
در این نوع سیستم برای ایجاد هر گونه تغییری باید توافق اکثریت وجود داشته باشد و باید اثبات کند که هر نوع تغییری باعث نفع اکثریت خواهد بود.
به دلیل غیرمتمزکز بودن بلاک چین همه معاملات توسط گروه و یا شخص به صورت زنده و شفاف قابل مشاهده است و هر گره یک کپی از زنجیره خود دارد و در صورت اضافه شدن بلوک جدید به سرعت به روز می شود این بدین معنی است که اگر بخواهید می توانید بیت کوین را به هر کجا که رسید ردیابی کنید.
به عنوان مثال آن دسته از صرافی هایی که هک شده بودند همه چیز را از دست می دادند اما می توانستند بیت کوین های خود را ردیابی کنند اگرچه هکر ها کاملا ناشناس هستند و امکان شناسایی هکر ها وجود ندارد.
اما سوالی در این بین پیش می آید که آیا بلاک چین امن نیست؟
فناوری بلاک چین موارد امنیتی را از چند طریق پاسخ می دهد. اول اینکه بلوک های جدید همیشه به صورت خطی و زمانی ذخیره می شوند و اگر نگاهی به بلاک چین بیت کوین داشته باشید متوجه می شوید که هر بلوک موقعیتی را در روی زنجیره ایجاد می کند که به نام “ارتفاع” معروف است به طوری که در اوایل 2021 این ارتفاع به 656290 بلو ک رسیده بود.
بنابراین پس از اضافه شدن بلوک به انتهای زنجیره بلوک، بازگشت و تغییر محتوای بلوک بسیار دشوار است مگر اینکه اکثریت با تغییر محتوای بلوک موافق باشند. به این دلیل که هر بلوک حاوی تابع هش مخصوص به خود است و کدهای هش توسط توابع ریاضی ایجاد می شود که اطلاعات دیجیتالی را به اعداد و حروف رشته ای تبدیل می کند و اگر به هر دلیلی اطلاعات ویرایش شود این اعداد و حروف تغییر می کنند و چون بلوک ها به هم زنجیر شده اند باید در سرتاسر شبکه تغییر همراه با تایید اکثریت روی دهد به همین دلیل تغییرات غیر ممکن به نظر می رسد.
بلاکچین چگونه استفاده می شود؟
همانطور که اکنون برای بسیاری از کارشناسان حائز اهمیت است، بلوک های Bitcoin blockchain اطلاعات مربوط به معاملات پولی را ذخیره می کند. اما به نظر می رسد که بلاکچین در واقع روشی مطمئن برای استفاده در معاملات دیگر نیز هست. به طوریکه برخی از شرکت های بزرگ دنیا نظیر Walmart ، Pfizer ، AIG ، Siemens Unilever به سمت استفاده از شبکه بلاک چین رفته اند.
