پول فیات چیست ؛ چه تفاوتی با ارز دیجیتال دارد ؟

پول فیات Fiat به ارزهایی اطلاق می شود که از طرف دولت صادر می گردند و پشتوانه آن دولت صادر کننده ارز فیات محسوب می شود. با این حال این پول انتشار یافته هیچ نوع پشتوانه فیزیکی مانند طلا یا نقره ندارد و ارزش و ثبات برآوردی آن براساس میزان عرضه و تقاضا حاصل می شود. هم اکنون بسیاری از اقتصادهای بزرگ جهانی برای خرید خدمات، سپرده گذاری و سرمایه گذاری از سیستم ارز فیات استفاده می کنند. بنابراین در حال حاضر ارزهای کاغذی مدرن از جمله دلار آمریکا، یورو و سایر ارزهای معتبر جهانی جز ارزهای فیات محسوب می شوند.

پول فیات به بانک های مرکزی امکان کنترل بیشتری بر اقتصادها را می دهد که روش کنترلی آنها بر اساس میزان چاپ پول صورت می گیرد. اما نقطه خطرناک این نوع ارز ها در آن است که در صورت چاپ بی رویه توسط بانک های مرکزی باعث بروز تورم خواهد شد چه بسا در بسیاری از کشورهای در حال توسعه چنین رخ دادهایی در حال بروز است.

مقالات مرتبط:

• استیبل کوین چیست
• بلاک چین چیست
• بهترین کیف پول بیت کوین

روش کار پول فیات چگونه است؟

پول فیات به این دلیل ارزش دارد که دولت ها باعث حفظ ارزش ذاتی آن می شوند و یا اینکه دو طرف معامله کننده در مورد ارزش آن به توافق می رسند از نظر تاریخی دولت ها از طریق ضرب کالاهای ارزشمندی مانند طلا یا نقر و یا چاپ پول کاغذی می توانند مقدار مشخصی کالای فیزیکی خرید کنند.

پول فیات غیر قابل تبدیل است و نمی توان آن را با رقم جدیدی باز خرید کرد و ارزش رقمی باثباتی در آن قید شده است کلمه فیات از زبان لاتین برگرفته شده است و به عنوان دستور”باید شود” یا ” اجازه دارد انجام شود” ترجمه شده است.

منشا ارزهای فیات به قرن ها پیش بر می گردد که طی آن یکی از استان های چین تصمیم گرفت پول کاغذی چاپ کند و در مرحله نخست برای حفظ ارزش ذاتی این پولهای کاغذی تنها آن را با کالاهایی نظیر ابریشم، نقره و طلا معاوضه می کردند. اما با رشد و توسعه آن این پولها در کشورهای اروپایی مانند اسپانیا، هلند و سوئد نیز مورد استفاده قرار گرفت البته در برخی از این کشورها نظیر سوئد با شکست مواجه شد و با نقره جایگزین گردید.

از آنجایی که پول فیات وابسته به ذخایر ملی طلا و نقره نیست در نتیجه عدم اعتماد عموم جامعه به آن باعث کاهش ارزش و یا بی اعتبار شدن آن در مقابل ارزهای هم ردیف خود می شود.

ملاحضات خاص درباره ارز Fiat

دلار آمریکا به عنوان یک ارز فیات برای سود قانونی و پول ناخالص در نظر گرفته شده است که از آن برای پرداخت بدهی های عمومی و خصوصی می توانند استفاده کنند. بسیاری از دولت ها ارز فیات صادر می کنند  سپس آن را با استفاده از  تعیین استاندارد ارزش گذاری در برابر دلار آمریکا، برای پرداخت بدهی مورد استفاده قرار می دهند یا به عبارت دیگر ارز فیات صادر شده توسط دولت ها را قانونی و حقوقی می کنند.

در اوایل انتشار ارز فیات توسط دولت ایالات متحده آمریکا این پول توسط طلا و نقره پشتیبانی می شد اما دولت فدارل با تصویب قانون بانکی اضطراری در سال 1933 پشتیبانی ارز با طلا را متوقف کرد و در سال 1971 پشتیبانی از ارز فیات برای همیشه پایان یافت.

مزایا و معایب پول فیات

پول های فیات نسبت به دارایی هایی فیزیکی بسیار مقرون به صرفه تر هستند. همچنین تحت تاثیر دارایی هایی  فیزیکی مانند طلا و نقره قرار نمی گیرند. همچنین این امکان را به بانک های مرکزی دولت ها می دهد که در برابر بحران های اقتصادی به وجود آمده به قدر کافی قدرت مانور داشته باشند.

این ارزها توسط بسیاری از کشورهای دنیا چاپ و در حال استفاده هستند و برخلاف برخی از دارایی های فیزیکی که نیازمند محافظت، نظارت مستمر و هزینه هایی مانند نگهداری هستند نمی باشند.

اما با این حال این ارزها دارای معایبی هم هستند. به عنوان مثال در صورتی که هر دلیلی باعث صلب اعتماد عمومی از این ارز فیات شود می تواند زمینه ورشکستگی اقتصادی آن کشور را فراهم کند که از جمله نمونه بارز آن می توان به اقتصادهایی مانند زیمباوه و یا ونزوئلا اشاره کرد که شاهد تورم بیش از میلیون درصدی در اقتصاده های خود هستند.

پول فیات هیچ گونه ارزش ذاتی ندارد و این دولت های مرکزی هستند که به یک تکه کاغذ بی ارزش، ارزش قابل اندازگیری می دهند از این رو تمام ارزش پول فیات تا حد زیادی به قدرت دولت مرکزی وابسته است.

مقایسه ارز فیات و ارز دیجیتال

تنها وجه اشتراکی که می توان میان ارز فیات و ارز دیجیتال یافت، عدم وجود پشتوانه فیزیکی برای هر دو نوع ارز است. در صورتی که کنترل ارزهای فیات به دست دولت ها و بانک های مرکزی کشورهاست، ارزهای دیجیتال دارای ماهیتی غیرمتمرکز هستند.

وجه افتراق روشنی که بین این دو سیستم پولی وجود دارد به نحوه ایجاد و تولید پول های جدید در آنها بر می گردد. برای مثال بیت کوین که عنوان پادشاه ارزهای دیجیتال را دارد، نسبت به پول های فیات که تحت کنترل بانک ها قرار دارند و امکان ایجاد آنها بدون هیچ پایه و اساسی وجود ندارد، از میزان عرضه و تعداد سکه های محدودی برخوردار است.

ارزهای دیجیتال به عنوان پولهای مجازی، از هیچ قرابت فیزیکی برخوردار نیستند و نمی توان برای آنها محدودیت مرزی متصور شد. گذشته از این، تراکنش های انجام شده در شبکه ارزهای دیجیتال غیرقابل برگشت است و این در حالی است که ارزهای فیات اینگونه نبوده و از این منظر در نقطه مقابل ارزهای دیجیتال قرار می گیرند.

با این حال شایان ذکر است که دنیای ارزهای دیجیتال و به دنبال آن بازار این ارزها در مقایسه با ارزهای فیات و بازارهای سنتی و مبادلات ارزی موجود در این ارزها، بسیار محدودتر و در عین حال همراه با نوسانات شدیدتری است. همین امر را می توان یکی از دلایل عدم فراگیری و رغبت عمومی برای استفاده از این ارزها در عرصه بین المللی دانست. اما با وجود رشد قابل ملاحضه در بازار ارزهای دیجیتال و مقبولیت عمومی نسبی حاصل شده طی سالهای اخیر و بویژه یکی دو سال گذشته، به احتمال زیاد شاهد کاهش نوسانات در این بازار خواهیم بود.

منابع:

https://en.wikipedia.org/wiki/Fiat_money#:~:text=Fiat%20money%20is%20a%20currency,exchange%20agree%20on%20its%20value.